Η Ελλάς, αν κρίνουμε από τα λεκτικά χαρακτηριστικά της εξαρθρωμένης και οξειδωμένης γλώσσας που χρησιμοποιούν πια όλα τα “Μου Μου Ε”, αλλά και το σύνολο των ανά τα τηλεοπτικά “παράθυρα” πολιτικών μας στελεχών, είναι μια χώρα “στοιχημάτων”.
Και ούτω καθεξής.
Οι γλωσσολόγοι αναγνωρίζουν ότι η συνεχής χρήση λέξεων και λεκτικών σχημάτων στην καθομιλουμένη γλώσσα αποτελεί επαρκές στοιχείο διάγνωσης βαθύτερων πνευματικών και κοινωνικών τάσεων του συνόλου. Ο βομβαρδισμός της σημερινής καθομιλουμένης ελληνικής με “στοιχήματα” μπορεί έτσι να δώσει λαβή σε μερικές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις.
Η έννοια του στοιχήματος είναι συνυφασμένη με την κατά τύχη εξέλιξη των πραγμάτων. Αν και η Θεωρία του Χάους προσάπτει λογικά χαρακτηριστικά ακόμη και στα “κατά τύχην” φαινόμενα, η εν γένει καθημερινή αντίληψη παρατηρεί το στοίχημα ως ένα φαινόμενο όπου το ζάρι, η τράπουλα και η έλλειψη οποιουδήποτε άλλου προσχεδιασμένου ελέγχου καθορίζουν το αποτέλεσμα του. Κοινώς, το στοίχημα είναι η ανωτάτη έκφραση του “στα κουτουρού”, μια κίνηση που το “αλάνθαστο λαϊκό αίσθημα” ερμηνεύει ως κίνηση στα τυφλά, την οποία μόνο μια θεϊκή ή άλλη υπερφυσική παρέμβαση είναι σε θέση να οδηγήσει σε επιτυχημένο και κερδοφόρο αποτέλεσμα.
Ο καταιγισμός των “στοιχημάτων” στην καθομιλουμένη μας φαίνεται λοιπόν να καταδεικνύει μια υπερβολική προτίμηση του συνόλου προς το τυχαίο. Η εμπειρική παρατήρηση της πολιτικής μας ζωής μάλιστα προσφέρει πολλά και ισχυρά στοιχεία στον ισχυρισμό αυτό.
Λέγεται γενικώς ότι ο ΄Ελλην είναι υπερήφανος και “ακατάβλητος”. Η εθνική μυθολογία περιλαμβάνει μακροσκελείς εννοιολογικές εξηγήσεις αυτής της ευγενούς αντίληψης, πολλές από τις οποίες κάνουν χρήση του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος ως του ζωογόνου χώρου από όπου αναπηδούν πολλοί από τους ισχυρισμούς του “ακαταβλήτου” του Ελληνικού Γένους.
Πουθενά, όμως, σε τέτοιες “φιλοσοφικές” πραγματείες δεν υπάρχει έστω και η παραμικρή αναφορά σε οργανωτικά πρότυπα και ηθικά αρχέτυπα, τα οποία απαιτούνται για την δημιουργία και θεσμική στερέωση κανόνων συμπεριφοράς στην εργασία και στην παραγωγή συνολικών σχεδίων επίλυσης προβλημάτων. Το λεγόμενο “work ethic” των “κουτόφραγκων” αποτελεί ιδέα ξένη, και συνολικώς απορριπτέα, από τους συγχρόνους Έλληνες. Εν ολίγοις, η προετοιμασία και ο σχεδιασμός οποιασδήποτε δραστηριότητας φαίνονται ιδέες ξένες προς το “ακατάβλητο” εθνικό πνεύμα, το οποίο καταλήγει να εμπιστευτεί κατ ανάγκη το στοίχημα ελλείψει άλλων “εργαλείων” επίτευξης αποτελεσμάτων.
Η έλλειψη αυτών ακριβώς των οργανωτικών χαρακτηριστικών, που αποτελούν κανόνες απαράβατους στις Δυτικές χώρες, προωθεί μια συμπεριφορά που σχεδόν συνολικά χαρακτηρίζει όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις της “μεταπολιτευτικής” Ελλάδας – μια συμπεριφορά που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια του “στοιχήματος” ως του καθοριστικού, αλλά όχι δημοσίως αναγνωριζόμενου, μέσου υλοποίησης “πλαισίων” και “πλάνων” (δηλαδή, σχεδίων) ανεξαρτήτως σπουδαιότητος.
Τα παραδείγματα είναι άφθονα και αποστομωτικά.
Η πολιτική των “εθνικών θεμάτων”, καταρχήν, αποτελεί ίσως το κατεξοχήν “στοίχημα” μετά το 1974 που έχει αποδώσει παταγώδεις και ανεξίτηλες απώλειες. Ταλαντευόμενο μεταξύ ενός ιδιότυπου πολιτικού καιροσκοπισμού και μιας γενικότερης φοβικής προδιάθεσης, το “στοίχημα” των “εθνικών θεμάτων” έχει παιχθεί πολλές φορές, αλλά οι “ζαριές” ήσαν σχεδόν πάντοτε άνευ του επιθυμητού αποτελέσματος.
Το “στοίχημα” της οικονομικής πολιτικής, κρινόμενο από τις σημερινές καταστάσεις, έχει προ πολλού χαθεί, αλλά το εξαιρετικά σημαντικό σημειολογικό περιεχόμενο των “δράσεων” (δηλαδή, ενεργειών) που οδήγησαν την ελληνική οικονομία στα Τάρταρα δεν έχει καν ακόμη διερευνηθεί έστω και επιφανειακώς.
Το “στοίχημα” της Παιδείας παίχθηκε με διάθεση πολιτικού, αλλά απατηλού, “γκανιάν” από την λεγεώνα των υπουργών που πέρασαν από το πολύπαθο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – και χάθηκε κι αυτό παταγωδώς.
Άλλα “στοιχήματα”, ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας, όπως, π.χ., τα της δημόσιας υγείας, της σύνδεσης των “σπουδών” με την “πραγματική” οικονομία (δηλαδή, όχι αυτή που διάγει στην φαντασία των υπουργών), της “νησιωτικής πολιτικής”, του “εθνικού” τουρισμού, και της αμυντικής πολιτικής “βάλθηκαν” (δηλαδή, ετέθησαν) στο τραπέζι του rien ne va plus και χάθηκαν στις δυο-τρεις στροφές της εθνικής ρουλέτας.
Ήδη έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο ακόμα μεγαλυτέρων “στοιχημάτων”, κυρίως οικονομικής φύσης. Παρ όλες όμως τις δυσβάστακτες απώλειες του παρελθόντος στο “γκανιάν πλασέ”, η συμπεριφορά των ευαγγελιζομένων την λύτρωση μας από “πάσαν νόσον και δυστοκίαν” παραμένει η ίδια με αυτή των προκατόχων τους.
Μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες παίξαμε το “στοίχημα” της απόσυρσης των αυτοκινήτων και το χάσαμε διότι δεν ήταν “περιβαλλοντικά” ωφέλιμο! Παίξαμε το ακαταλόγιστο και θεαματικά πρόχειρο “στοίχημα” των τελών κυκλοφορίας, η απώλεια του οποίου έχει ήδη προκαλέσει “σοκ και δέος” μεταξύ των μαθητευομένων μάγων.
Παίξαμε το “στοίχημα” των χρημάτων “που υπάρχουν”, αλλά καταλήξαμε σε ξέπνοες διαπραγματεύσεις με τους “εταίρους” μας προ των θυρών της εθνικής πτώχευσης. Παίξαμε το “στοίχημα” των Κινέζων στο λιμάνι του Πειραιώς και βρεθήκαμε προ μιας υπερόγκου απαιτήσεως “εθελουσίας εξόδου” που θα μας στοιχίσει ένα καράβι στερεού φορτίου μετρητά (εκ δανεισμού).
Τώρα έχουμε βρεθεί να παίζουμε το “στοίχημα” της συλλογής αποδείξεων από εκατομμύρια φορολογουμένους, οι οποίοι πρέπει να αποκτήσουν in house λογιστήρια για να αρχίσουν, υπό την απειλή δυσανάλογου φορολογικού βάρους, ως είλωτες να κάνουν αυτό που ένα αποδιαρθρωμένο και ανίκανο κράτος δεν μπορεί να επιτύχει. Το τελευταίο αυτό “στοίχημα”, όπως φαίνεται, προδικάζει ενδιαφέρουσες εξελίξεις γενικευμένης εξέγερσης κατά αυτών που “στοιχηματίζουν” στην παροιμιώδη “καμπούρα του λαού” και οι οποίοι πάλι θα χάσουν, όχι όμως χωρίς βαριές απώλειες και για τα εν γένει υποζύγια της ελληνικής φορολογικής “νομοθεσίας”.
Ελλάς, η χώρα των “στοιχημάτων”. Αλλά όπως θα μαρτυρήσουν όλοι ανεξαιρέτως οι εκ πάθους χαρτοπαίκτες, κανείς ποτέ δεν έγινε πλούσιος “στην τσόχα”.